Alimenty na dziecko bez rozwodu – jak złożyć pozew, gdy małżeństwo nadal trwa? Praktyczny przewodnik 2026

Możesz domagać się alimentów na dziecko, nawet jeśli małżeństwo formalnie trwa i nie złożyłeś jeszcze pozwu o rozwód ani separację. Dla sądu rodzinnego kluczowe jest to, czy dziecko ma zapewnione utrzymanie zgodne z jego potrzebami i możliwościami finansowymi rodziców, a nie sam fakt istnienia aktu małżeństwa.

W praktyce pozew o alimenty na dziecko bez rozwodu składa się wtedy, gdy jeden z rodziców faktycznie nie dokłada się do utrzymania albo robi to w sposób niewspółmierny do swoich możliwości. Możesz to zrobić, gdy nadal mieszkacie razem, gdy jesteście w nieformalnej separacji, albo gdy drugi rodzic wyprowadził się, ale formalnie nadal jesteście małżeństwem.

Polskie prawo rodzinne przewiduje obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka niezależnie od tego, czy są po ślubie, po rozwodzie, w separacji czy wciąż w trwającym małżeństwie. Dziecko ma prawo do utrzymania, a rodzice powinni zaspokajać jego usprawiedliwione potrzeby odpowiednio do swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

Pozew o alimenty na dziecko wciąż składasz w imieniu dziecka (jako jego przedstawiciel ustawowy), a nie „przeciwko małżonkowi jako małżonkowi". Sąd patrzy na sytuację dziecka: gdzie mieszka, jakie ma koszty utrzymania, jakie są dochody rodziców i jak dzielą się opieką. To, że małżeństwo trwa, nie zmienia podstawowych kryteriów oceny.

• Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka istnieje niezależnie od rozwodu czy separacji.
• Zakres alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości rodziców.
• Sąd patrzy na dochody, majątek, liczbę dzieci i sposób sprawowania opieki.
• Alimenty na dziecko to co innego niż alimenty na małżonka – to dwie odrębne sprawy.
• Małżeństwo może formalnie trwać, a i tak sąd zasądzi alimenty, jeśli dziecko jest niedostatecznie utrzymywane.

Pozew o alimenty na dziecko w trwającym małżeństwie ma sens przede wszystkim wtedy, gdy drugi rodzic realnie nie łoży na dziecko albo robi to w sposób wyraźnie zaniżony względem swoich możliwości. Celem pozwu nie jest ukaranie małżonka, tylko doprowadzenie do tego, by dziecko miało zapewnione stabilne i przewidywalne utrzymanie.

• Drugi rodzic nie przekazuje pieniędzy na dziecko albo robi to nieregularnie, mimo że dobrze zarabia.
• Koszty dziecka rosną (np. leczenie, edukacja, zajęcia), a drugi rodzic odmawia zwiększenia udziału w utrzymaniu.
• Formalnie mieszkacie razem, ale każdy prowadzi „osobny portfel", a większość wydatków na dziecko ponosi tylko jeden rodzic.
• Rozmowy i prośby o uregulowanie alimentów kończą się kłótnią, unikaniem tematu albo odkładaniem decyzji na bliżej nieokreśloną przyszłość.
• Istnieje ryzyko, że bez wyroku sądu drugi rodzic nagle przestanie płacić, zostawiając wszystkie koszty na Tobie.

Największym błędem w sprawach o alimenty – także bez rozwodu – jest pójście do sądu bez liczb i dowodów. Zamiast opisywać ogólnie, że „wszystko jest drogie", lepiej pokazać konkretną tabelę kosztów dziecka, rachunki i jasny podział, kto za co płaci. Dzięki temu sędzia widzi, czego naprawdę dotyczy spór i jakie są potrzeby dziecka.

• Zrób tabelę kosztów dziecka z ostatnich kilku miesięcy (mieszkanie, jedzenie, szkoła/przedszkole, zdrowie, zajęcia, transport, odzież, rozrywka).
• Zbierz najważniejsze rachunki, faktury i potwierdzenia przelewów, które pokazują wysokość tych kosztów – nie musisz mieć każdego paragonu, ale pokaż przekrój wydatków.
• Spisz, które koszty pokrywasz Ty, a które drugi rodzic – w tym wydatki w naturze, np. kupowanie ubrań, opłacanie zajęć, kupowanie leków.
• Przygotuj informacje o swoich dochodach i stałych zobowiązaniach (inne dzieci na utrzymaniu, kredyt mieszkaniowy, koszty dojazdów do pracy).
• Zapisz najważniejsze ustalenia i rozmowy z drugim rodzicem o pieniądzach, ale bez prowokowania konfliktu – chodzi o porządek, nie o „zbieranie haków".

Żeby nie utonąć w papierach, warto prowadzić wydatki na dziecko w jednym miejscu: w zeszycie, prostym arkuszu kalkulacyjnym albo w aplikacji do dokumentowania kosztów. Przykładowo, aplikacja DivKids (DivKids.com) pozwala fotografować paragony, przypisywać je do kategorii i na koniec wygenerować czytelny raport wydatków – to może być mocny dowód w sądzie lub w rozmowie z drugim rodzicem.

Sprawy o alimenty na dziecko rozpoznaje sąd rodzinny, co do zasady sąd rejonowy. Najczęściej właściwy jest sąd według miejsca zamieszkania dziecka albo pozwanego rodzica – szczegółowe zasady warto sprawdzić w aktualnych przepisach lub na stronie internetowej sądu. W pozwie musisz jasno napisać, jakiej kwoty żądasz i dlaczego właśnie takiej.

• Wskaż właściwy sąd (nazwa sądu rejonowego i wydziału rodzinnego).
• Podaj dane stron: swoje, drugiego rodzica oraz dziecka (imiona, nazwiska, adresy, PESEL, daty urodzenia).
• Określ żądanie pozwu, czyli kwotę alimentów, od kiedy mają być płacone oraz na czyją rzecz (dziecka), a także numer rachunku bankowego.
• Opisz sytuację dziecka: miejsce zamieszkania, stan zdrowia, edukację, zajęcia dodatkowe, typowe miesięczne koszty utrzymania.
• Przedstaw swoje dochody i obowiązki finansowe oraz – na ile to możliwe – orientacyjne dochody drugiego rodzica.
• Wymień i dołącz dowody: rachunki, faktury, zaświadczenia o zarobkach, umowy, potwierdzenia przelewów, odpis aktu urodzenia dziecka, ewentualnie aktu małżeństwa.
• Na końcu podpisz pozew i przygotuj odpis dla drugiej strony (sąd wysyła go pozwanemu).

Po złożeniu pozwu o alimenty sąd rejestruje sprawę, wysyła odpis pozwu drugiemu rodzicowi i wyznacza termin rozprawy. Pozwany ma możliwość złożenia odpowiedzi na pozew, w której przedstawi swoje stanowisko i dowody. Na rozprawie sąd przesłuchuje strony oraz analizuje dokumenty i czasem świadków.

• Możesz złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania postępowania – wtedy sąd może ustalić tymczasową kwotę do czasu wyroku.
• Sąd zachęca strony do porozumienia – jeśli dogadacie się co do kwoty, może zostać zawarta ugoda sądowa.
• Jeśli porozumienie jest niemożliwe, sąd wydaje wyrok, w którym określa wysokość alimentów i termin płatności.
• Jeżeli sytuacja dziecka lub rodziców zmieni się w przyszłości (np. utrata pracy, choroba, zmiana kosztów), można wnosić o podwyższenie lub obniżenie alimentów.
• Niewykonywanie wyroku alimentacyjnego może prowadzić do egzekucji komorniczej, a w skrajnych przypadkach także odpowiedzialności karnej.

Sprawy o alimenty w trwającym małżeństwie bywają szczególnie obciążone emocjami, bo oprócz pieniędzy w grę wchodzą żal, poczucie niesprawiedliwości i lęk o przyszłość. Warto wiedzieć, jakie błędy najczęściej utrudniają rodzicom uzyskanie rozsądnego rozstrzygnięcia.

• Traktowanie pozwu o alimenty jako formy „kary" za zachowanie małżonka, zamiast jako narzędzia ochrony dziecka.
• Brak tabeli kosztów i konkretnych wyliczeń – mówienie ogólnie, że „na dziecko idzie bardzo dużo pieniędzy".
• Ukrywanie swoich dochodów lub wydatków w przekonaniu, że sąd się nie dowie – to podważa wiarygodność.
• Straszenie dzieckiem drugim rodzicem lub wykorzystywanie dziecka jako „posłańca" w sporach o pieniądze.
• Wiara w mit, że „jak jesteśmy małżeństwem, to sąd i tak nic nie zrobi" albo że najpierw trzeba koniecznie wnieść rozwód.

Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na pozew, czy spróbujesz ugody, pamiętaj, że celem jest bezpieczeństwo dziecka i większa przewidywalność wydatków. Dobrze przygotowany rodzic – z tabelą kosztów, dokumentami i przemyślaną propozycją kwoty – zwykle czuje mniejszy stres przed sądem i ma większy wpływ na przebieg całej sprawy.