Jak przygotować się do rozprawy o alimenty? Praktyczny poradnik 2026

W rozprawie o alimenty nie wygrywa ten, kto najgłośniej krzyczy, tylko ten, kto ma uporządkowane liczby i potrafi spokojnie o nich powiedzieć. Sąd nie oczekuje od Ciebie znajomości wszystkich przepisów, ale będzie wymagał, żebyś umiał pokazać realne koszty dziecka, swoje dochody i to, jak w praktyce wygląda opieka. Jeśli zrobisz to rzetelnie, bardzo zmniejszasz ryzyko, że poczujesz się na sali sądowej bezradny.

Najważniejsze jest przygotowanie przed rozprawą: przeczytanie pozwu i pism z sądu, policzenie kosztów dziecka, zebranie dokumentów oraz ułożenie kilku kluczowych zdań, które chcesz powiedzieć sędziemu. Ten poradnik prowadzi krok po kroku przez najważniejsze elementy – od zrozumienia, co sąd bada, przez ogarnięcie kosztów, aż po zachowanie na sali i typowe pułapki, które „mielą" rodziców w stresie.

Z punktu widzenia sądu sprawa o alimenty to nie jest pojedynek rodziców, tylko odpowiedź na dwa pytania: jakie są usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz jakie są możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców. Sąd opiera się przy tym na przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ale od Ciebie oczekuje faktów: ile kosztuje dziecko, ile zarabiasz, ile zarabia drugi rodzic (jeśli wiesz), jak dzielicie się opieką.

• **Potrzeby dziecka** – mieszkanie, wyżywienie, ubrania, edukacja, zdrowie, zajęcia, transport, rozsądna rozrywka.
• **Dochody rodziców** – wynagrodzenia, dochody z działalności, inne stałe źródła przychodu, majątek.
• **Podział opieki** – z kim dziecko mieszka, jak często widuje drugiego rodzica, kto wozi do szkoły, lekarza, na zajęcia.
• **Inne dzieci i zobowiązania** – alimenty na inne dzieci, duże kredyty związane z utrzymaniem rodziny.
• **Dotychczasowe płatności** – czy alimenty były płacone, czy powstały zaległości i z jakiej przyczyny.

Najsilniejsze wrażenie na sądzie robi rodzic, który zamiast mówić „wydaję bardzo dużo", pokazuje prostą tabelę: kategorie wydatków, kwoty i dowody. Nie musi to być idealny arkusz Excel – ważne, żeby było widać, skąd biorą się koszty dziecka i która strona je rzeczywiście ponosi. Ta tabela staje się podstawą Twojej argumentacji: pokazuje, ile realnie kosztuje dziecko i jaka część tych kosztów jest dla Ciebie możliwa do udźwignięcia.

• **Zbierz rachunki i przelewy** – czynsz i media (część przypadająca na dziecko), zakupy jedzenia, opłaty szkolne, leki, ubrania, zajęcia.
• **Zrób prostą tabelę** – np. kolumny: kategoria, kwota miesięczna, przykładowe dowody (faktura, przelew).
• **Policz średnią z kilku miesięcy** – unikaj jednego wyjątkowo drogiego lub wyjątkowo taniego miesiąca.
• **Przygotuj też swoje dochody** – zaświadczenie z pracy, PIT, umowy, informację o innych alimentach i kredytach.

Żeby nie utonąć w papierach, warto od początku porządkować wydatki na dziecko w jednym miejscu: segregator, prosty arkusz lub aplikacja. Wielu rodziców korzysta z aplikacji na telefon – fotografujesz paragony, przypisujesz je do kategorii i masz pod ręką gotowe zestawienia. Pomaga w tym m.in. aplikacja DivKids (DivKids.com), która została zaprojektowana właśnie do dokumentowania wydatków na dzieci w sprawach o alimenty. Niezależnie od narzędzia chodzi o efekt: na rozprawie pokazujesz uporządkowane liczby, a nie reklamówkę paragonów.

Nawet jeśli sąd nie wymaga formalnej „odpowiedzi na pozew", warto samemu ułożyć sobie pisemnie, co chcesz powiedzieć: jakie są Twoje możliwości finansowe, które koszty dziecka uważasz za zasadne, a które zawyżone, jak wygląda opieka. Taki plan możesz później częściowo przepisać do pisma procesowego lub wykorzystać jako notatki na sali.

• **Zapisz 3–5 najważniejszych myśli** – np. „mam 2 dzieci, zarabiam 4200 zł, już płacę X na drugie dziecko, koszty są takie i takie".
• **Oceń żądania z pozwu** – z czym się zgadzasz (np. co do zasady obowiązku alimentacyjnego), a co Twoim zdaniem jest przesadzone.
• **Zbuduj własną propozycję kwoty** – na podstawie tabeli kosztów i proporcji dochodów rodziców.
• **Zastanów się nad ugodą** – czy widzisz przestrzeń na kompromis, np. mniejsze alimenty + przejęcie konkretnych kosztów.

To, jak mówisz na sali, jest prawie tak samo ważne jak to, co mówisz. Sąd szuka w Twojej wypowiedzi faktów, a nie ocen byłego partnera. Jeśli połowę czasu poświęcisz na opowiadanie o zdradzie, a drugą połowę na narzekanie na teściową, sędzia i tak wróci do pytania: ile kosztuje dziecko i na ile Cię stać. Lepiej od razu uderzyć w merytorykę: liczby, dokumenty, konkrety o dziecku.

• **Mów krótko i konkretnie** – odpowiadaj na pytanie sędziego, nie uciekaj w dygresje.
• **Nie obrażaj drugiej strony** – nawet jeśli relacje są trudne, sąd źle reaguje na ataki i wyzwiska.
• **Odwołuj się do liczb** – zamiast „płacę dużo", powiedz: „płacę 800 zł za mieszkanie, 300 zł za dojazdy, 400 zł za leki".
• **Nie udawaj eksperta od prawa** – jeśli nie rozumiesz pytania, poproś o wyjaśnienie prostymi słowami.

Wiele osób po rozprawie ma wrażenie, że zostało „zmiażdżonych", bo weszło w kilka typowych pułapek: przyszli bez liczb, dali się wciągnąć w awanturę, zaczęli kłamać o dochodach albo skupili się na tym, kto jest „winny rozstaniu". Sąd w sprawach alimentacyjnych szuka raczej pragmatycznych rozwiązań niż winnych. Dobrze jest wiedzieć, czego unikać.

• **Brak liczb i dokumentów** – samo „nie stać mnie" bez wyliczeń i dowodów brzmi niewiarygodnie.
• **Kłamstwa o zarobkach** – zaniżanie dochodów, gdy w aktach są umowy lub dane z ZUS, niszczy wiarygodność na resztę sprawy.
• **Wchodzenie w personalne kłótnie** – zamiast mówić o dziecku, strony przepychają się, kto kogo bardziej skrzywdził.
• **Skrajne żądania** – domaganie się alimentów „symbolicznych" lub „z kosmosu" bez logicznego uzasadnienia.
• **Brak refleksji nad ugodą** – upieranie się przy wszystkim albo niczym, mimo że kompromis mógłby być lepszy dla dziecka.

Dobra wiadomość jest taka, że większość rzeczy, które decydują o Twojej pozycji w sądzie, możesz przygotować wcześniej, w domu. Zamiast czekać do dnia rozprawy i liczyć na „improwizację", potraktuj sprawę o alimenty jak projekt: z terminami, zadaniami i konkretną listą rzeczy do zrobienia. To nie usuwa całego stresu, ale pozwala skupić się na tym, co masz pod kontrolą.

• Przeczytaj dokładnie pozew i pisma z sądu; zanotuj terminy i sygnaturę sprawy.
• Zrób tabelę kosztów dziecka za ostatnie 3–6 miesięcy i zbierz kluczowe rachunki, faktury, przelewy.
• Przygotuj zestawienie swoich dochodów i stałych kosztów, w tym innych alimentów i dużych kredytów.
• Ułóż sobie 3–5 najważniejszych zdań, które chcesz powiedzieć sędziemu o swojej sytuacji i propozycji kwoty.
• Jeśli masz taką możliwość, skonsultuj wyliczenia i szkic wypowiedzi z prawnikiem lub w punkcie bezpłatnej pomocy prawnej.
• Dzień przed rozprawą spakuj dokumenty do teczki: pozew, odpowiedź, tabele, zaświadczenia, najważniejsze rachunki, dowód osobisty.